W cieniu Wołynia. Antypolska akcja OUN i UPA w Galicji Wschodniej 1943–1945

„To mocna lektura i dobra książka. Uważam, że to jedna z ważniejszych prac na temat
antypolskich czystek UPA, jakie dotąd powstały” – prof. Grzegorz Motyka
Chociaż rzeź wołyńska z 1943 roku należy obecnie do najbardziej nagłośnionych w
Polsce wydarzeń historycznych, nie wszyscy zdają sobie sprawę, że nie była to jedyna
masowa zbrodnia ukraińskich nacjonalistów na ludności polskiej w okresie II wojny
światowej. Ludobójstwo dokonane w latach 1943–1945 na obszarze Galicji Wschodniej
pochłonęło prawdopodobnie około 30 tysięcy istnień ludzkich i było nie mniej brutalne
od ludobójstwa wołyńskiego.
Książka Damiana Markowskiego, znakomitego historyka, znawcy dziejów Europy
Wschodniej, byłego członka Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, jest pierwszą
publikacją poświęconą wyłącznie tym zapomnianym wydarzeniom. Praca zawiera
najdokładniejsze jak dotąd ustalenia, powstałe w oparciu o polskie, ukraińskie,
niemieckie i sowieckie źródła, niekiedy zupełnie wcześniej nieznane.
W jakim stopniu wydarzenia w Galicji Wschodniej przypominały te z Wołynia? Jak
przebiegała czystka i co oznaczała dla polskich mieszkańców regionu? Jak wyglądały
próby oddolnej samoobrony, a jak reakcja zorganizowanego polskiego podziemia? W jaki
sposób ustosunkowali się do niej niemieccy, a następnie sowieccy okupanci? I wreszcie
– na czym polega polsko­ukraiński konflikt pamięci historycznej?
Przelana podczas tamtych wydarzeń krew na dziesiątki lat podzieliła dwie bliskie
sobie społeczności żyjące na wspólnej ziemi. Podczas pracy autorowi przyświecał ważny
cel: ponownie zbliżyć Ukraińców i Polaków. Książka W cieniu Wołynia napisana jest z
szacunkiem dla ofiar poległych po obu stronach, ale przede wszystkim z pokorą i
respektem wobec źródeł. Podejmuje temat bolesny, przy całej świadomości tego, że
dopiero rzetelne mówienie o historycznej prawdzie, a nie przemilczanie faktów,
zbuduje wolne od resentymentów relacje polsko-ukraińskie.